Monumentalna realizacja Magdaleny Abakanowicz "Tłum III" osiągnęła w czwartek 21 października najwyższą cenę w historii aukcji sztuki w Polsce - 13,2 mln zł Rzeźba jest uważana za jedno z najważniejszych dzieł polskiej artystki. To pierwsze dzieło sprzedane w Polsce na aukcji, które osiągnęło kwotę ponad 10 mln zł. Organizatorzy aukcji z DESA Unicum szacowali wcześniej, że "Tłum III" może zostać wylicytowana za 12-18 mln zł.
Tym samym rzeźba Magdaleny Abakanowicz z 1989 roku pobiła rekord, który na licytacji w 2019 roku w DESA Unicum osiągnęła inna praca tej samej artystki. Zestaw 20 figur „Caminando” Magdaleny Abakanowicz został sprzedany za 8 024 000 zł. Nigdy w historii Polski nie sprzedano dzieła sztuki za taką kwotę. Na tamtej aukcji padł również rekord rzeźby dawnej – „Tancerka z palcem na brodzie” Antonia Canovy osiągnęła cenę 5 782 000 zł.
Na tegorocznej aukcji wystawiono 52 współczesne rzeźby. „Tłum III” nie był jedyną pracą, która wyszła spod ręki Magdaleny Abakanowicz, licytowano również m.in. „Autoportret” z 1976 roku oraz „Dłoń” z 2009 roku. Ponadto pod młotek poszły rzeźby m.in. Zdzisława Beksińskiego, Igora Mitoraja i Mirosława Bałki.
Ceny, jakie osiągnęły "Tłum III" wraz z pozostałymi pracami Abakanowicz oraz "Kainem" Mirosława Bałki i "Torsem" Igora Mitoraja, przyczyniły się do osiągnięcia ponad 20 mln zł całkowitego obrotu z aukcji. "Była to najlepsza pod względem obrotu aukcja rzeźby w historii polskiego rynku sztuki" – podkreślili eksperci.
Dzieło "Tłum III" składa się z 50 wydrążonych od środka figur z jutowego płótna przypominających ludzką sylwetkę do wysokości torsu. Wielu przypominają one wieka sarkofagów lub korę pni drzew. Sama autorka kojarzyła je ze skórą zrzuconą przez węża. Każda postać mierzy sto siedemdziesiąt centymetrów wysokości i była indywidualnie kształtowana przez artystkę, co czyni każdy z elementów niepowtarzalnym. Po raz pierwszy praca zaprezentowana została na indywidualnej wystawie artystki w Marlborough Gallery w Nowym Jorku w 1989 roku, a następnie na ekspozycjach w Japonii, m.in. w Nagano i Hiroszimie. Skupiska androgenicznych, pozbawionych głów i tożsamości postaci to motyw przewodni twórczości Magdaleny Abakanowicz. Pełen rozmachu "Tłum III" z 1989 roku jest kulminacją serii, nad którą światowej sławy artystka pracowała od lat 80. XX wieku.
"Pogrążam się w tłumie, jak ziarno w sypkim piasku. Zatracam siebie wśród anonimowości spojrzeń, ruchów, odorów, we wspólnym pochłanianiu powietrza, pulsowaniu soków pod skórą. Staję się jakby komórką tego bezbrzeżnego organizmu, należę do innych osobników, komórek już pozbawionych wyrazu, już wtopionych w siebie nawzajem. Niszcząc się wzajemnie, odnawiamy się, nienawidząc – stymulujemy jedni drugich” – mówiła o swoich „Tłumach” jedna z najbardziej rozpoznawanych na świecie polskich artystek XX wieku Magdalena Abakanowicz.
Pierwsza praca z serii powstała w latach 1986-87 i składała się z niemalże identycznych 50 figur. Każdą ze swoich postaci artystka odciskała z form, które wypełniała płótnem i nasączała świeżą żywicą, nadając im zaplanowany kształt. „Tłum I” został po raz pierwszy zaprezentowany podczas retrospektywnej wystawy artystki w Muzeum Műcsarnok w Budapeszcie w 1988. Druga praca z serii „Tłum II” również składała się z 50 jutowych postaci oddanych z dorosłego mężczyzny i powstała pod koniec 1988, kiedy Abakanowicz wraz z mężem przeprowadziła się do domu na obrzeżach Warszawy. Początkowo realistycznie oddane figury z czasem stawały się coraz bardziej abstrakcyjne, coraz częściej konotując z organicznymi formami wytworzonymi przez przyrodę. Przykładem takiej realizacji jest najbardziej imaginacyjny z serii „Tłum IV” składający się z 60 stojących postaci zaprezentowanych po raz pierwszy w 1991 w Sezon Museum w Tokio – czytamy na stronie Desa Unicum.
Magdalena Abakanowicz zmarła w 2017 roku. Jej prace znajdują się w zbiorach ponad 70 muzeów i kolekcji publicznych na całym świecie, m.in. Muzeum Narodowego w Warszawie, Wrocławiu i Poznaniu, Muzeum Sztuki w Łodzi oraz Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto.
